Để con sáng tạo, tự lập như trẻ em phương Tây: Đừng cướp mất tuổi thơ bằng việc ép học sớm

Rất nhiều người bị thuyết phục rằng tuổi thiếu nhi chính là điểm xuất phát của cuộc chạy đua đường dài về trí tuệ và đích đến cuối cùng là cổng trường đại học (tốt nhất là vào các trường hàng đầu như Oxford, Cambridge). Và để đạt được mục tiêu này, cha mẹ hẳn phải dạy trước cho con những kỹ năng như: học nói, học đọc, học toán càng sớm càng tốt. Vì thế họ đổ xô đi mua thẻ học, trò chơi kích thích não thậm chí những dụng cụ đặc biệt siêu việt để giúp con sớm biết đi.

Người Pháp đương nhiên cũng muốn con cái họ thành công. Nhưng họ lại không dùng chiến lược chạy đua marathon như trên. Họ quan niệm: chẳng có lí do gì để thúc ép trẻ em chạy đua vượt qua những bước phát triển thông thường hay dạy con học đọc và học toán trước khi con có khả năng hấp thụ những thông tin đó.

Các trường mẫu giáo ở Pháp có dạy một vài chữ nhưng các con không thực sự bị ép phải biết đọc cho đến khi 6 tuổi (Cũng cần biết rằng, thiếu niên Phần Lan đạt chỉ số đọc hiểu và toán học cao nhất trong khối các nước phương Tây – bao gồm toàn bộ Pháp, châu Bắc Mỹ và châu Đại Dương, nhưng trẻ em Phần Lan chỉ được học đọc khi được 7 tuổi).

Những nghiên cứu gần đây đã khẳng định thêm tính đúng đắn cho việc tiếp cận muộn này. Hóa ra điều quan trọng hơn mà trẻ em cần học đó là: khả năng tập trung, khả năng hòa nhập với những người xung quanh và khả năng tự kiểm soát bản thân. Và chính những kỹ năng mềm này sẽ tạo nền tảng vững chắc cho khả năng học và tiếp thu kiến thức trên giảng đường sau này của trẻ.

Đừng dạy những em bé mới biết đi học đọc chữ

Vâng, dạy một em bé 3 tuổi có thể nhận mặt chữ là một điều hoàn toàn có thể. Nhưng sao phải vội vàng thế? Tại sao cha mẹ lại bỏ phí khoảng thời gian quí báu lúc này chỉ để dạy con nhận mặt chữ mà thay vào đó, cha mẹ có thể đọc những cuốn sách hay kể những câu chuyện cùng con, dạy con những kỹ năng mà con cần học nhất ở lứa tuổi này như cách dọn dẹp và biết sắp xếp có tổ chức, cách nói trôi chảy và mạch lạc, cách cảm thông. 

Các nhà trẻ mẫu giáo ở Pháp khuyến khích trẻ thực hiện các cuộc trò chuyện thảo luận nhóm, hoàn thành các bài tập thủ công cũng như kỹ năng giải quyết vấn đề.

Hãy để cho con tự bộc lộ bản thân

Người Pháp có câu nói như thế này: “Không ai có thể chạy trước nhạc hiệu”, hay có nghĩa là không ai có thể đốt cháy giai đoạn, hối thúc mọi việc khi chưa đạt mốc chín muồi. Người Pháp tin tưởng rằng một đứa trẻ sẽ tự biết lẫy, đứng dậy, sẽ có thể đi vệ sinh đúng chỗ và sẽ bắt đầu biết đi khi bản thân con sẵn sàng. Bố mẹ hãy khuyến khích và hỗ trợ con, nhưng đừng thúc đẩy các bước phát triển của bé và biến tuổi thơ của con thành một trại huấn luyện kỹ năng. Hãy để con tận hưởng trọn vẹn tuổi thơ của mình.

Hãy để con “thức tỉnh” và “khám phá”

Cha mẹ Pháp tin vào sự thiết yếu của việc dạy con về những thú vui cảm xúc, ví như “khám phá” thức ăn và thưởng thức một món ăn mới, “khám phá” cơ thể của con thông qua vận động hay “khám phá” cảm xúc mới như việc trượt xuống một bể bơi. “Thức tỉnh” không nhất thiết cần quá nhiều công sức từ cha mẹ.

Đôi khi “thức tỉnh” chỉ đơn giản là bé lẫy ra khỏi thảm trong một buổi picnic và có cơ hội được “nghiên cứu” cỏ dưới tay mình. Điều này có thể hỗ trợ não bộ bé tạo ra những rãnh thần kinh hay cảm xúc. Nhưng điều quan trọng nhất là những “thức tỉnh” và “khám phá” này sẽ giúp con cảm thấy hạnh phúc và vui vẻ mỗi ngày.

Hãy dành thời gian để chơi

Một vài buổi học nhạc hay học múa là tốt. Nhưng người Pháp muốn con cái có thời gian rảnh rỗi và chơi tự do hơn là tham gia các hoạt động ngoại khóa có tổ chức. “Khi trẻ em chơi, chúng hình thành và xây dựng nên đặc điểm cá nhân mình”. Những nghiên cứu khoa học gần đây nhất dường như cũng đứng về phía quan điểm của người Pháp.

Một nghiên cứu não bộ tổng hợp đã liệt kê vô số nhưng lợi ích của việc chơi khám phá: trước tiên, nó dạy trẻ tính kiên trì, các kỹ năng xây dựng mối quan hệ, kỹ năng xử lý tình huống sáng tạo và sau đó giúp bé tăng cường khả năng tập trung và sự tự tin, cho các con có cơ hội được tìm hiểu từ đó thuần thục các hoạt động. Quan trọng hơn cả, vui chơi không chỉ đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của bé, mà còn rất vui nữa!